00:26 A'lochi bolani to'g'ri ovqatlantirish | |
Yaqinda Rossiya olimlari maktab yoshidagi bolalarning yurak va nafas olish organlarini dars paytidagi holatini tahlil qilib chiqishdi. Tahlil natijasiga ko’ra o’quvchining dars paytidagi xavotir darajasini kosmonavtlarning fazo holatidagi xavotir darajasi bilan solishtirsa bo’lar ekan. O’quvchi partada o’tirgani bilan u juda ko’p kaloriya yoqotar ekan. O’quvchining miyasi ovqat bilan kirgan energiyaning 25 foizini ishlatar ekan, vaholanki kattalar atigi 3-4 foizni ishlatadilar. Shuning uchun bolalar 7-10 yoshida ovqat bilan birga kuniga 2000 kilokaloriya qabul qilishligi kerak, 11-14 yoshda 2400-2600 kilokaloriya, 16 yoshda esa 3000 kilokaloriya (kattalar ? 2000-2200, keksalar ? atigi 1500 kilokaloriya). Lekin bu degani o’quvchilar qornini sosiska, gamburger, qovurilgan kartoshka va shokoladli konfeta bilan to’ldirib, hammasi dars davomida so’rilib ketadi degani emas. Birinchidan, so’rilib ketmaydi, hamma ovqat ham har xil so’rilish darajasiga ega. Hozirgi kunda o’quvchilarning 10 foizi ortiqcha vaznlik kasalligiga duchor. Ikkinchidan, haqiqiy a’lochilar umuman boshqa mahsulotlarni iste’mol qilishi zarur. Onaning kashasi (quymoq) Bolalar dietologi tavsiyasiga binoan, ertalab bola iliq juda shirin ham bo’lmagan, juda yog’liq ham bo’lmagan yegulik yeyishi lozim. Shuning uchun sosiska, kolbasali buterbrod, blinchik va bulochkalarni unutib yuboring. Kam uglevodli yegulikdan so’ng 2 darsga kelib bola charchoq his qila boshlaydi. Ertalab uchun eng yaxshi yegulik bu ona qo’llari bilan tayyorlagan kashadir. Quymoq murakkab uglevodlar bilan boy bo’lib, ular glyukozani qonga asta sekinlik bilan chiqaradi, bu esa bolangiz tushlikgacha o’zini to'q tutishining garovidir. Eng yaxshi quymoq - bu grechkali quymoqdir. Unda miyaning aktiv ishlashi uchun zarur bo’lgan oqsillar, fosfor, kal’siy, temir moddalari va B guruhiga oid vitaminlar ko’p. Guruchli quymoq ham yaxshi. Lekin unda oqsillarga nisbatan kraxmal ko’proq bo’ladi. Mankadan tayyorlangan quymoq oxirgi o’rinda, lekin bu degani u yomon emas, shunchaki yuqori kaloriyaga egaligi tufayli oxirgi o’rinni egallab kelmoqda. Aytgancha, musobaqalar va imtihonlardan oldin bolaga aynan mankali quymoqni bermoq lozim. Faqat quymoqlarni sutni o’zida emas balki suv bilan aralashgan holda tayyorlash lozim, oshqozonda hazm qilishi yengil bo’ladi. Quymoqni boshqa nonushtalar bilan almashtirib turish lozim, masalan, sabzavotli omlet, turli xil zapekankalar, pishloqdan va tvorogdan tayyorlangan taomlar. Sutmi yoki Yogurtmi? Sut bolaga juda foydali degan gapni ko’p uchratganmiz. Lekin sut hamma bolalarga ham foydali bo’lavermaydi. Agar oldin bolangiz sutni osongina ichib, keyin esa birdan ichmay qo’yib, qornidagi og’riqlarga shikoyat qila boshlagan bo’lsa, buni erkalik emas, fiziologik holat deb qabul qiling. Uch-besh yoshgacha bolalar sigir sutini oson qabul qiladilar, chunki sutni hazm qiluvchi laktoza ichak fermenti ularda juda rivojlangan bo’ladi. Yosh ulg’aygan sayin uning aktivligi pasayib boradi, va 10 yoshga kelib bola sutni icha oladimi yoqmi aniq bo’ladi. Shvesiya, Angliya va Irlandiyada sigir sutini icha oladigan bolalar soni dunyo bo’yicha eng ko’p. Afrikada esa aholining 70-97 foizida laktoza fermenti genetik darajada mavjud emas. Rossiyada har uchinchi bola sutni hazm qila olmaydi. Shuning uchun ko’p ota- ona bolasiga umuman sutli mahsulot olib bermaydi. Bu noto’g’ri. Achitilgan sut mahsulotlarida aynan laktoza fermenti yo’q bo’lib ketadi, shuning uchun qatiq, yogurt, tvorog kabi mahsulotlarni, hattoki muammoli bolalar ham bemalol iste’mol qilishi mumkin. Sho’rva Sho’rva juda ham kerakli taom. Tushlikda hamma o’quvchilar sho’rva ichishlari lozim. Sho’rva ? bu iliq, to’yimli va oson hazm bo’luvchi taom. U bolaning darsdan keyin qolmagan kuchlarini qayta tiklaydi. Undan tashqari sho’rvada suv ko’p bo’ladi, bu esa o’qish uchun zarur. Lekin uzoq qaynatilgan suyak qaynatmalari foydali emas. Ularda xolesterin va yog’lar ko’p bo’ladi. Baliq - juda mazali Ota-onalarni so’roq qilish natijasida aniq bo’ldiki, bolalar oqsillarga boy bo’lgan go’sht, parranda mahsulotlarini yaxshi iste’mol qiladilar-u, lekin aminokislotalarga boy bo’lgan baliqni unchalik xush ko’rmaydilar ekan. Vaholanki aynan baliqda miyani aktivlashtirish uchun zarur bo’lgan Omega 3 va Omega 6 kislotalari juda k’op. Undan tashqari baliq fosfor, kalsiy, yod, selen, A va E vitaminlarga boy. Agar bolangiz baliqni umuman yemasa, unda unga dengiz mavjudodlaridan tayorlangan taomlardan taklif qilib ko’ring. Shokolad Shokolad - yana bir "aqlli” mahsulot. Uni imtihon paytlari bolalarga berish lozim. Shirinliklarda uglevodlar mavjud bo’lib, miyani faol ishlashiga yordam beradi. Bu degani shokoladni kilolab yeyish mumkin degani emas, kichik sinfdagi bolaga sutli shokoladdan bir parcha, yuqori sinfdagi o'quvchilar uchun esa qora shokoladdan bir parcha yetadi. Lekin shokoladdan farqli o'laroq konfetlar bola organizmi uchun juda ham zararli. O’quvchining nonushta qilish tartibi: 7.30-8.00 - Ertalabki nonushta 11.00-11.30 - Maktabda issiq nonushta 14.00-14.30 - Uyda tushlik 16.30-17-00 - Yengil tushlik 19.00-19.30 - Kechki ovqat Bolani qanday qilib ovqat yeyishga majbur qilish mumkin? Tanlash huquqiga ega bo’lsin. Agar bolangiz quymoq yeyishdan bosh tortayotgan bo’lsa, uning oldiga ayorlik qilib quymoqning bir necha xilini har xil meva, turshak, magiz, murabbolardan qo’shgan holda taklif qilib ko’ring. Bolalar tanlashni juda xush ko’radi. Smetana o’rniga yong’oq berib ko’ring. Sabzavotlar bola organizmi tomonidan oson qabul qilinishi uchun ularni yog’ bilan iste’mol qilish lozim. Agar bolangiz smetanaga aralashgan sabzavotlardan bosh tortsa, sabzavotlarni danak va yong’oqlar bilan aralashtirib berib ko’ring. manba: Uzbaby.uz | |
|
| |
Sayt Menyusi
Bo'limlar
Teglar
Eng ko'p o'qilganlar
Материалов за текущий период нет.
Homiladorlik Taqvimi
Saytdan izlash
So'rovnoma
Saytga Kirish
Hisobot
Reklama