Fikrlarimga xohlasez qo’shilmasligiz mumkin;
Mavjudimiz uchun testosteronga “qarzdormiz” .
Mushaklar rivojlanishida ishtirok etadi, libidomizni nazorat qiladi; suyaklarimizni, yuragimizni va xotiramizni baquvvat qiladi.
Albatta j.olat (penis) o’lchamini ham belgilaydi.
Shundoq ekan testosteron gormonimizga yanada ko’proq e’tibor berishimiz kerak.
- Xop ma’lum ozuqa vositalari bilan gormonimizning ko’rsatkichlariga ijobiy yoki salbiy ta’sir qilishimiz mumkinmi? - deb sorasak,

Javobimiz: - Albatta mumkin! boladi.

Unda qaysi oziq moddalari ekanligi haqida quyida keltirib o’tamiz.

Nimalar Zararli

Miopiya — uzoqdan yaxshi ko‘ra olmaslik

Kasallikning rivojlanishi davri 9 yoshga to‘g‘ri keladi. Agar miopiyani vaqtida aniqlab kerakli davo choralari ko‘rilsa, nafaqat ko‘rish qobiliyati pasayishining oldi olinadi, balki ushbu jarayonni orqaga qaytarish ham mumkin.

Miopiya shunday xastalikka, bunda ko‘zlar faoliyati buziladi, ya’ni uzoqda turgan obyekning tasviri to‘r pardada emas, balki uning oldida paydo bo‘ladi. Natijada, bola uzoqdagi narsalarni (masalan sinf dokasidagi yozuvlarni) noaniq ko‘radi. Yosh ulg‘ayishi bilan miopiya darajasi oshib boradi va bola 20 yoshga to‘lganda, ya’ni organizm shakllanib bo‘lgach barqarorlashadi.

Miopiya kasalligining asl sababi nima?
Miopiyada ko‘z o‘qining uzunligi meyordan yuqori, ya’ni ko‘zning nur sindirish kuchi yorug‘lik nurlari to‘g‘ri to‘r pardada fokuslanishi uchun juda katta bo‘lib, fokus to‘r parda oldida joylashadi. Shuning uchun to‘r pardadagi tasvir noaniq bo‘ladi va uzoqdagi obyekt xira ko‘rinadi.

Bolalarda miopiyaning paydo bo‘lishi asosan genetik moyillik bilan bog‘langan. Miopiya rivojlanishiga moyillik bolalarga ko‘pincha ota-onasidan o‘tadi. Genetik olimlardan tashqari, miopiya rivojlanishiga bolaning yaqin masofalarda (o‘qish yoki kompyuterda ishlashda) ko‘rish zo‘riqishiga bog‘liqdir. Agar yaqin masofalarda ko‘rish qobiliyatini fokuslash uchun mas’ul bo‘lgan ko‘z mushaklari uzoq muddat zo‘riqish bilan ishlasa, yaqin masofadagi ishni bajarish vaqtida ul ... Читать дальше »

«Аввалдан озғин эдим. Фарзандли бўлгач, вазним янаям камайиб кетди. Калорияга бой егуликлар истеъмол қилсам ҳам семиролмайман. Ҳамма озаман деганда мен семираман дейишим кимгадир эриш туюлиши мумкин. Аммо суякларнинг бўртиб чиқиб қолиши хунук кўринаркан. Менга ёрдам беринг, нима қилсам семираман?»

Озода, Тошкент шаҳри
Аксарият одамлар семириш осон, лекин озиш қийин, деб ўйлашади. Лекин ундай эмас. Чунки танамиздаги ҳужайралар ҳар икки ҳолатда ҳам бир хил фаолият юритади. Организми соғлом бўлган инсонларнинг семириши қийин кечади. Хўш, уй шароитида соғлиққа зиён қилмай вазн орттириш мумкинми? Саволимизга диетолог Шоира ТУРОПОВА жавоб беради.

Ҳаёт тарзимизни ўзгартирамиз
Тонгда кўзгуга қараб, «мен соғломман, керакли вазнга эга бўламан», деб ўзингизни ишонтиринг. Олдингизга қўйилган мақсад сари олға боринг. Балки бу гаплар сизга эриш туюлаётгандир, аммо ҳар қандай ишдаги самара ички хоҳиш орқали амалга оширилади. Ҳаётдан завқланиб яшаш лозим, асабийлашмасликка ҳаракат қилинг. Зеро, асабийлик вазн ортишига тўсқинлик қилади. Энг муҳими ташқи кўринишингиздан айб қидирманг.
Тўғри тартибда овқатланинг.
Бир ўтиришда тўйиб овқатланманг. Тез-тез, оз миқдорда танаввул қилинг. Кунига 3 маҳал овқатланиш нотўғри. Иссиқ овқат ейиш мумкин, аммо ҳар соатда ошқозонни алдаб турувчи қўшимча озуқалардан фойдаланиш лозим. Масалан, 8:00 да нонушта қилдингиз, 9:30 ларда енгил тамадди қилинг. Бирорта хўл мева, кам миқдорда бодом, пист ... Читать дальше »

Турмуш қуришга аҳдлашган жуфтликларнинг тиббий кўрикдан ўтиши ҳеч кимга сир эмас. Тиббий кўрик давомида қизлар гинекологик текширувдан ҳам ўтишади. Бу улар билан гинеколог мутахассиснинг суҳбати ва кичик тос аъзоларини ультратовуш текширувидан ўтказишдан иборат. Ана шу текширувдан хулоса қилиб, турмушга чиқаётган қизнинг репродуктив саломатлиги аниқланади, зарур бўлса, айрим даволаш чоралари ўтказилади. Уйланаётган йигит ҳам уролог-андролог билан маслаҳатлашган ҳолда маълум текширувлардан ўтиши мақсадга мувофиқ. Шунда ушбу жуфтликнинг жинсий ҳаёти муаммоларсиз кечиши кафолатланади. Бироқ жинсий ҳаётнинг бошланиши аёл организмида «инқилобий» ўзгаришларни бошлаб беради. Айнан шу даврдан бошлаб у турли инфекция, бактериялар билан тўқнаш келиши мумкин…
Дефлорация
Тиббиётда қизлик пардаси бутунлигининг бузилиши дефлорация деб аталади. Дефлорация эр-хотиннинг биринчи қовушган вақти юз беради. Бироқ шуни ёдда тутиш керакки, қизлик пардаси бир неча жинсий яқинлик (коитус)дан сўнг ҳам бутунлигини сақлаши мумкин, бу унинг тузилиши (мустаҳкамлиги, чўзилувчанлиги ва ҳ.к.) билан боғлиқ. Шунинг учун биринчи коитус дефлорация билан тугамаса, ваҳимага тушманг. Бу ҳолат қизларда кўп учрайди, фақат гинеколог-шифокор уни изоҳлаб, зарур тавсияларни бериши мумкин.
Мутахассисга қачон мурожаат этиш керак?
Уч кеча давомидаги уринишлар бесамар бўлса, гинеколог-шифокор аёлни кўрикдан ўтказиб, зарур бўлса қизлик пардасида кичик кесимларни амалга ошириши мумкин. ... Читать дальше »

Saytimizning bugungi mavzusi sifatida aynan shu mavzuni, ya’ni samarali hamda zararsiz semirish qoidalari mavzusini tanladik. Keling, semirish to‘g‘risida bir suhbatlashsak.

Ozg‘inlik, asosan, tanamiz mushaklaridagi oqsil massasining kamayishi hisobiga kelib chiqadigan holatdir. Tanamiz sarflayotgan energiyaning o‘rnini iste’mol qilayotgan ozuqamiz parchalanishidan hosil bo‘ladigan energiya to‘ldira olmasa, enerergiya a’zolarning to‘qima va hujayralar tarkibidagi zahira uglevodlar hisobiga hosil bo‘ladi. Agar, bu ham energiya sarfini to‘ldira olmasa, tanamizdagi yog‘ hamda oqsillar ham energiya hosil bo‘lishi uchun sarflanadi. O‘z — o‘zidan ma’lumki, bunday holatda odamda ozish, holsizlanish holati yuzaga keladi.

Tanamizga energiya yetishmasdan u zarur energiyani hujayralarning yog‘ va oqsillari parchalanishidan olsa, organizmda juda katta salbiy o‘zgarishlarga olib keladi:

Muskul faoliyati buziladi;
Holsizlik;
Hazm tizimi faoliyati buzilishi oqibatida ovqatning hazm bo‘lmasligi;
Asabiylik;
Buyraklarning osilib qolishi;
Ixtiyorsiz qaltirashlar;
Nafas olishning qiyinlashuvi; (Faqat semizlikda emas, ozg‘inlikda ham kuzatiladi)
Qon bosimining noturg‘unligi. Asosan, gipotoniya holatda bo‘lishi ( Qon bosimi past ) ;
Yuqumli kasalliklarga chalinuvchanlik. Bu holat, immunitetning sustlashuvi bilan baholanadi.
Jinsiy zaiflik ( Tez bo‘shalish, tez charchash, jinsiy a’zolarning to‘liq ... Читать дальше »

Охирги пайтда қўшхотинлик масаласи, ислом динининг муносабати, бугун унга қандай қарашимиз лозимлиги борасида жуда кўп мулоҳазалар, баҳс-мунозаралар бўлмоқда. Шариатда бунга нима дейилгани тўғрисида баҳслар, Қуръон ва ҳадислар матнлари устидаги ҳар хил мулоҳазалар кўпайди. Айниқса, бу Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг имом-домлалар билан ўтказган учрашувларида қўшхотинликка билдирган салбий фикрлари ва иккинчига шаръий никоҳ ўқиган имом-домлаларни жавобгарликка тортиш ҳақидаги гапларидан сўнг авж олди. Президентимиз бу борада қонун ишлаб чиқилаётганини айтиб ўтдилар. Яқин орада қонун лойиҳаси халқ муҳокамасига қўйилса, ажаб эмас. Бу борада аҳолисининг кўпчилиги мусулмонлардан иборат бўлган давлатларда ушбу масала қандай ҳал қилинганига ҳам жиддий эътибор қаратиш керак бўлади! Мутахассислар, юрист-ҳуқуқшунослар, руҳшунослар, исломшунослар, ислом уламолари, маҳалла фаоллари, оддий фуқароларнинг фикр-мулоҳазалари асосида, хусусан, бахти очилмай ўтириб қолган “қариқиз”лар, бевалар, турли сабаблар билан ажрашган – ёлғиз аёллар, шунингдек, иккинчи хотинликка рози бўлиб ўтирган аёллар ўртасида мазкур масала бўйича алоҳида сўровномалар ўтказиш йўли орқали халқнинг барча қатламлари рози бўладиган бир қарорга келинишига шубҳа қилмаса бўлади.

Ҳақиқатдан ҳам, аҳли илмларга мавзуга оид саволлар жуда кўп берила бошлади, имом-домлалардан сўраб-суриштиришлар кўпайди. Телевидениеда бу ҳақида алоҳида кўрсатувлар ҳам бўлди. Интернетда, ижтимоий тармоқларда ёзма ва оғзаки сўрашлар к ... Читать дальше »

BALOGʻATGA YETISH, balogʻat, rasida (rasta) boʻlish, boʻyiga yetish — organizmning bir qancha anatomik va fiziologik oʻzgarishlar natijasida biologik jihatdan sekin-asta voyaga yetishi hamda jinsiy jihatdan yetilib, koʻpayishga, yaʼni naslni davom ettirishga layoqatli boʻlib qolishi. Qizlar oʻgʻil bolalarga nisbatan ertaroq balogʻatga yetadi. Qizlarda bu davr aksari 12 — 14 yoshdan 16 — 18 yoshgacha, oʻgʻil bolalarda 13 — 15 yoshdan 16 — 20 yoshgacha davom etadi. Balogʻatga yetish muddati oʻsmirning irsiy xususiyatlariga, sogʻligʻiga, ovqatiga, shuningdek hayot tarzi (maishiy, ijtimoiy-iqtisodiy) va iqlim sharoitlariga bogʻliq. Turli noxush omillar: ogʻir kasalliklar, yolchib ovqatlanmaslik va boshqa odatda jismoniy va ruhiy rivojlanishning kechikishiga sabab boʻladi. Nimjon, kasalmand bolalar sogʻlom bolalarga nisbatan kechroq balogʻatga yetadi. Kech yoki erta Balogʻatga yetish jinsiy bezlar, buyrak usti bezlari va gipofiz funksiyasining buzilishiga aloqador boʻlishi mumkin. Balogʻatga yetish davrida jinsiy instinkt ancha tez shakllanadi. Qizlar hayz koʻradi, bolalarda ixtilom (pollyutsiya) kuzatiladi, shuningdek organizmda chuqur oʻzgarishlar roʻy beradi: oʻsmirning boʻyi choʻzilib, ikkilamchi jinsiy belgilari paydo boʻladi; oʻgʻil bolalarda soqol-moʻylov koʻrinib, ovozi doʻrillab qoladi, qizlarning badani yumaloq tortib, birinchi galda soni va dumbasida yogʻ toʻplanib boradi, sut bezlari kattalashib, chanoq suyaklari eniga kengayadi. Qonda jinsiy gormonlar koʻpayib, bir ji ... Читать дальше »

Jinsiy gigiyena - jinsiy aʼzolar kasalliklaridan, shuningdek, venerik kasalliklardan saqlanish, tugʻiladigan farzandning sogʻlom, oilaning mustahkam boʻlishini taʼminlash maqsadida koʻriladigan tadbirlar.

Erkaklarning jinsiy gigiyenasi jinsiy aʼzolarni toza tutish, venerik kasalliklar yuqishining oldini olish uchun tasodifiy jinsiy aloqalardan oʻzini tiyish va h. k.dan iborat (q. Jinsiy tarbiya ). Jinsiy aʼzolarni har kuni iliq suvda sovunlab yuvish, oʻgʻil bola hali goʻdakligidayoq uning jinsiy olatini toza tutishga, u ulgʻaygani sayin jinsiy aʼzosini bot-bot sovunlab yuvib turish va QURUQ qilib artishga odatlantirib borish lozim. Yosh bolalarga tor ishton, shim kiygizish yaramaydi, aks holda, jinsiy olatni qisib qoʻyishi yoki unga infeksiya tushib yalligʻlanishi (fimoz)ga olib kelishi mumkin.

Ayollarning jinsiy gigiyenasi. Ayol organizmining anatomik-fiziologik xususiyatlari (hayz koʻrish, homiladorlik, bola tugʻish, emizish), shuningdek, ularni jinsiy aʼzolar kasalliklari va venerik kasalliklardan saqlash hamda oldini olish uchun alohida ozodalik talab etiladi. Tashqi jinsiy aʼzolarni goʻdaklik davridanoq har kuni ertalab va kechqurun iliq (qaynagan) suv yoki kaliy permanganatning nim pushti eritmasi bilan yuvish kerak. Jinsiy aʼzolarni yuvishdan oldin qoʻlni obdan sovunlab yuviladi. Qiz bola chaqaloqlik va bolalik davrida unda hali jinsiy gormonlar boʻlmagani sababli jinsiy aʼzolari alohida anatomik va fiziologik xususiyatlarga ega boʻladi; qin e ... Читать дальше »

Қиз узатаётган ва келин тушираётган оналар диққатига!

Ота-оналарнинг ярим умри болалари учун сарпо-cуруқ йиғиш, уй-жой қуриш, моддий-техник бойликлар жамғариш орзуси ва ташвиши билан ўтади. Нима учун шундайлигини йигит-қизлар яхши фаҳмлашармикан? Қизини бировдан кам қилмай узатиш, ўғлига иморат солиб беришни ҳар бир ота-она ўз бурчи деб билади. Бу бурчни адо этиш асносида улар фарзандини қийинчиликлардан эҳтиётлайди, оғирликларни ўз бўйнига олади, атак-чечакни бошлаган ёш оила оёққа туриб олиши учун қўлидан келган бор имкониятни ишга солади. Фақат шу имконларини икки ёш бахтига омил бўла олмайдиган нарсаларга сарфлаб юбориши баъзан кишини ўйлантириб қўяди.

Ҳаммаси ўзимиздан бошланади!

Бундай гапларнинг минг турлисини эшитгансиз: «мебелини қайтариб юборибди», «пардасидан кўнгли тўлмабди», «қудаларим жуда тоғорапараст, молпараст чиқди», «олиб келган мантисининг таги тушиб ётган экан», «норин берган тоғорамга 2 та нон солиб қайтарибди», «қўйган материали бувимнинг замонидан қолган»… Ҳа, тўй қилишга келишилган кундан бошлабоқ шу каби гап-cўзлар, ўй-фикрлар томонлар аро «бориб-келаверади». Оддийгина «оқ ўрар» маросимида аввал куёв томон келинга битта оқ мато ёки оқ рўмол қўйиб, оқлик тақдим этган бўлса, ҳозир бош-оёқ сарпо (тилла тақинчоқ, cўнгги урфдаги оқ либос, оқ туфли, оқ сумка…) қўйишни урфга киритган бўлажак қайноналар бозорларни кезиб чиқишади. Келинни кўрмай туриб, айтилган ўлчам бўйича, ёқиш-ёқмаслигини ҳам билмай, ўз ... Читать дальше »

Ўғлимни келинимдан қизғаняпманми?”.
Ҳаёлига келган бу саволдан Дилбар бир оз
ўнғайсизланди. Аммо асли ҳақиқат ҳам шу
эди.

Ёлғизини унаштирганида боши осмонга
етган Дилбар борини ўғли ва келини учун
сарф қилди. Уни биргина орзуси бор эди.
“Ўғлим бахтли бўлса бўлди!”. Аммо ҳар бир
ишида онаси билан маслаҳатлашиб иш
қиладиган, қўшнисиникига чиқса ҳам
кетидан қидириб борадиган ўғли
уйлангандан кейин ўзгарди қолди.
Она бўлиб тушунишга ҳаракат қиларди.
Ўғлини ҳам меҳри иккига бўлинган, келин
ҳам оилага кўникиши учун ўғли хотинини
еру-кўкка ишонмас эди. Айниқса онасининг
олдида хотинига ҳар турли қилиқлар
қилиши онани ғашига тега бошлади.
Дилбар ўғлининг ўзгаришига келини
айбдордек, келининг ҳар бир ишидан айб
ахтарадиган, камситадиган бўлди. Имкон
топди дегунча ўғлига келинини ёмонларди.
Бундай ҳолатлар бора-бора ўғлининг
асабига таъсир қиларди. Келини эса доим
вазиятни юмшатишга ҳаракат қилар,
ойижонисини кўнглини олиб, ҳар бир ишни
ўз вақтида қилишга тиришарди.
Келини ёш эмасми, ўзига қараб, гулдек
очилиб эрини кутиб олишини ҳам
“енгилликка” йўйиб, жанжал кўтарди. “Бир
кун жанжал кўтарилган уйда қирқ кунлик
барака кетади” деганларидек оиладан
хотиржамлик кўтарилди.

Онасининг гапларидан асаблари
таранглашган ўғли уйга кечалари
к ... Читать дальше »

Бу ойда рўза тутиш соғлиқ учун
фойдалидир, агар бу тўғри йўлга қўйилса,
албатта; агар акси бўлса, у организмга
зарар етказиши ҳам эҳтимолдан холи эмас.
Узоқ вақт таомланмаган инсон ифтор пайти
келганда, ҳаддан ортиқ кўп овқат еб,
соғлиғига путур етказиб қўйиши ҳеч гап
эмас. Шу боис ушбу ойда овқатланиш
тартибини тўғри йўлга қўйишга ҳамда
соғлом турмуш тарзига риоя этишга ҳаракат
қилинг.

Қуйида эътиборингизга Рамазон ойида
ўзингизни яхши ҳис этишингиз учун баъзи
тавсияларни ҳавола қиламиз:

1. Таомланишни қуритилган хурмо меваси
билан бошланг, чунки у шакарнинг муҳим
манбаи ҳисобланади. Кўп соатлар оч
юрганингиздан сўнг у ичакдаги
ҳаракатларни тартибга солади. Қуритилган
хурмо меваси магний ва калийга бой
бўлади.

2. Бу йил Рамазон ёзнинг жазирама
кунларига тўғри келмоқда. Шу боис сиз
ифтордан кейин етарли миқдорда сув
ичишни назорат остига олишингиз керак.
Тун давомида ўртача 8 стакан сув ичиш
мақсадга мувофиқдир.

3. Шўр егуликлардан сақланинг – шўр
данаклар, шўр бодринг, консерваланган ёки
қайта ишланган озиқ-овқат маҳсулотлари
шулар жумласидандир. Шўр егуликлар рўза
пайтида кишиларнинг тез-тез чанқашига
сабаб бўлади.

4. Овқатни секин истеъмол қилинг.
Қуритилган хурмо билан бошлаб, кетидан
сув ичинг, кейин ... Читать дальше »

Хўш, қандай қилиб ҳеч қандай қўшимча дориларсиз, уй шароитида, тезда семириш мумкин?

Кўпчиликнинг ортиқча вазндан азият чекиши янгилик эмас, аммо орамизда вазн орттириш пайида бўлганлар ҳам анча-мунча. Хўш, қандай қилиб ҳеч қандай қўшимча дориларсиз, уй шароитида, тезда семириш мумкин? Саҳифамиз айнан шу ҳақда!

Вазн ортиши нимага боғлиқ?

Тана вазни табиий ҳолда мушаклар ҳажми ҳамда ёғ қатламининг ортиши, суякларнинг мустаҳкамланиши ва улар орасидаги бўшлиқ камайиши ҳисобига ортади.

Мушакларни чиниқтиринг!

Ёғ, асосан, вазндан кўра, қоматингизга таъсир кўрсатади. Ёғ қатлами мушаклардек зич бўлмагани сабабли, унинг ортиши бирдан кўзга ташланади. Эркакларда ёғ қатламининг ортиши тананинг қорин қисмига, аёлларда эса баданга сезиларли таъсир кўрсатади. Агар вазнингиз 10 кг ва ундан ортиқроқ миқдорда кўпайишини истасангиз, ёғ билан бир қаторда мушаклар ҳажмига ҳам эътибор беринг. Вазнингиз ортиши қоматингизни бузмаслиги учун керакли жойдаги (масалан, қўл ёки оёқ) мушакларни чиниқтириш лозим.

Кичик тавсиялар

Овқатланишдан аввал, албатта, бирор севимли мева ёки сабзавотдан тайёрланган шарбатни ичиб, иштаҳангизни очинг!

Кунига камида олти марта ва иложи борича бир хил оралиқда тамадди қилинг.

Овқатланиб бўлгач, бироз муддат ҳеч қандай жисмоний меҳнат билан шуғулланмай, ҳордиқ чиқаринг.

Лимонўт (мелисса)ли ... Читать дальше »

Quyidagi savollarga "Ha" yoki "Yo'q",
deb javob berasiz. Har bir "Ha" javob
uchun 1 ball, "Yo'q" javobi uchun 2 ball
qo'shasiz.

1. Bolaga erkalaydigan so'zlar bilan
muomila qilasiz.
2. Bolani ko'p quchoqlaysiz.
3. Bola bilan birga bo'lganingizda mazza
qilasiz.
4. Bola yangi qiliq yoki harakat
o'rganishi uchun unga yordam berasiz.
5. Bola tushunadigan tilda u bilan ko'p
muloqot qilasiz.
6. Bolaga hech jahl qilmaysiz.
7. Kayfiyatingizga bog'liq ravishda
bolaga muomila qilmaysiz.
8. Bolaga kitob o'qib, ma'nosini
tushuntirasiz.
9. Bolaning talabini bajarasiz.
10. Bolani kuchli nazorat qilasiz.
11. Bolaga o'zi qila oladigan ishni
mustaqil bajarishi uchun imkoniyat
berasiz.
12. Bolaga qiziq bo'lgan narsaga siz
ham qiziqasiz.
13. Bolaga qaraganda doim! tabassum
qilish, sizning odatingiz.
14. Bolani silash, erkalash, o'pish,
sizning odatingiz.
15. Bolaga tanbeh berganda, ehtiyot
bo'lasiz.
16. Bola bilan birga biron narsa
o'ynaganda, siz o'yinni boshqarmaysiz.
17. Bola bilan muomila qilganda, uning
ko'ziga qaraysiz.
18. Bolaga asabiz buzilganini
ko'rsatmaysiz.
Qancha ko'p ball to'plagan bo'lsangiz,
shunchalik muomilangizni o'zgartirish
talab etiladi. Ya'ni jami ballar 38 ga
yaqin bo'lgani, sizning bolaga ... Читать дальше »

Пул қандай ҳолатда мутлақо яроқсиз ҳисобланади? Бир тарафдаги рақамлари
йиртилган пулни сотувчи ёки банк қабул қилмаслиги мумкинми?

Даракчи» газетасининг ўқувчиси
томонидан берилган бу саволга
Ўзбекистон Марказий банки
бошқаруви раиси ўринбосари Шерзод Ҳожимуротов жавоб берди.

Адлия вазирлигида 2008 йил 27 июнда рўйхатга олинган «Тижорат банкларида
касса ишини ташкил этиш, инкассация ва
қимматликларни ташишга
доир Йўриқнома»да сўмнинг тўловга яроқлилик белгиларини аниқлаш қоидалари
келтирилган бўлиб, унга асосан хўжалик юритувчи субъектлар қуйидаги банкноталарни, яъни:

- ҳар қандай қисмида тешик ёки йиртилишлар, сийқаланишлар, доғлар, қалам, сиёҳ ва фломастер билан ёзилган ёзувлари мавжуд бўлган пуллар;

- йиртилган ва елимланган пуллар, агар
пулнинг қисмлари шак-шубҳасиз битта
банкнотга тегишли бўлса;
бўёқ моддалари ва кислота тўкилган, табиий ранги ўзгарган, куйдирилган,
бўялган ёки чизилган пуллар;

- банкнот ҳажмининг 55 фоиздан кам бўлмаган қисми сақланиб қолинган пуллар тўловга яроқли ҳисобланади
ҳамда ҳеч қандай монеликсиз тўловга қабул қилиниши лозим.

Шунингдек, шикастланиш туридан қатъий
назар (шакли бузилган, пачоқланган, сийқаланган, тешилган, қирқилган, синдирилган, ишқорга солинган, бирор бир
металл билан пайвандланган, оловда эритилган, кўкариб ва қорайиб ... Читать дальше »

Yoz kuni yaqinlashgan sayin ter hidi haqida hammamiz qayg'uramiz.

Hozir do'konlarda ter hidiga qarshi
ko'plab vositalar mavjud. Lekin ularning hammasi ter hidini yo'qota olmaydi, undan tashqari ularning ba'zilari tarkibida alyuminiy bo'lib, bu salomatlik uchun zararlidir ham.
Quyida ter hidiga qarshi tabiiiy va samarali vositalar ro'yxati keltirilgan:

1. Har kuni ertalab qo'ltiqni yuvib oddiy soda kukunini ingichka qoplam qilib suramiz. Shundayligicha yuramiz. Kun mobaynida yoqimsiz ter hidi
chiqmasligini ta'minlaydi.

2. Har kuni toza qo'ltiq teriga 1 dona limon bo'lagini suramiz. Limon kislotasi ter ko'p ajralmasligini ta'minlaydi.

3. Talk kukunini har kuni ertalab toza qo'ltiqqa surib olamiz. Talk ortiqcha terini o'ziga shimib oladi va hid taralishiga to'sqinlik qiladi.

4. Ba'zilarning fikricha, oddiy sirka ham teri hidini o'ldirishga moyil ekan. Paxtaga sirkadan tomizib toza qo'ltiqlarimizni artib chiqamiz.

5. Nam salfetkalarni yoningizda olib yuring. Agar tez-tez terlaydigan
bo'lsangiz va chayinib olishga imkoniyat
bo'lmasa, nam salfetkada artinib uyda tayyorlab olgan soda va suvlik(1 osh qoshiq sodaga yarim piyola suv) aralashmani surib olsangiz bo'ladi.

Tish olinishi oddiy bo'lgani bilan bir
jarrohlik operatsiya desak
adashmaymiz.
Odatda tish olingach qon ketishi bir
necha daqiqalarda to'xtaydi. Cho'zilgan
holda ham 15-20 daqiqadan ko'p
cho'zilmaydi.
Agar qon oqishi to'xtamayotgan bo'lsa,
bunga bemor qoni suyuqlashgan bo'lishi
(masalan, muolajadan oldin aspirin kabi
qon suyuqlashtiruvchi dori ichgan
bo'lishi), qon bosimining oshishi kabilar
sabab bo'lishi mumkin.
Undan tashqari tish olinayotganda yirik
qon tomirlariga zarb yetgan bo'lsa ham
tish olingan joydan ko'p qon kelishi
kuzatiladi.
Agar tish olingan zahoti qon kelishi
kuzatilayogan bo'lsa, u holda
stomatolog uni tez to'xtata oladi.
Tish uyda olingan bo'lib qon
to'xtamayotgan bo'lsa yoki tish
kasalxonada olinib bir necha soat
o'tganda uyda qon kela boshlasa u
holda shifokorga murojaat etgan ma'qul.
Agar qon unchalik ko'p kempayotgan
bo'lsa, uni uy sharoitida to'xtatish
uchun nima qilib ko'rsa bo'ladi?

Qon kelishi
ko'payayotgan, yoki 30 daqiqa o'tgach
to'xtamayotgan bo'lsa shifokorga
uchrash talab etiladi

1. Bintdan tampon yasab tish olingan
joyga taqab 20-30 daqiqaga tishlar bilan
bosib qo'yiladi. Tampon qon oqimiga
to'sqinlik qilib, qonni quyuqlashishib
to'xtashiga yordam beradi. Tampon bir
ne ... Читать дальше »

Тўйиб ухламаслик — замонавий инсоннинг
асосий муаммоларидан бири. Жадал ҳаёт
тарзи сабаб кеч уйқуга ётиб, эрта
уйғонамиз. Ёшликда бунинг уддасидан
қийинчиликсиз чиқиш мумкиндир, бироқ ёш
ўтгани сайин мунтазам тўйиб ухламаслик
асаб тизимидаги муаммоларга сабаб
бўлади. Иш ҳаддан ташқари кўплиги сабаб,
8 соат ухлашнинг ҳеч имкони бўлмаса,
нима қилиш керак?

Бошидан бошлаймиз — уйқу сифати
нимага боғлиқ?

Вақтнинг ҳар бир сониясида инсон
организмида маълум бир жараёнлар юз
беради ва улар Қуёш ҳаракати фазалари
билан боғлиқ. Бу тизим жуда катта
аниқликда ишлайди. Бахтга қарши, Қуёш ва
вақтнинг бу фаолиятини ҳеч қанақасига
ўзгартира олмаймиз, чунки инсоннинг кун
тартиби қатъий белгиланган.

Ярим тунда Қуёш ўзининг энг қуйи
нуқтасида бўлади ва бу вақтда биз
максимал даражадаги ҳордиқ ҳолатида
бўлишимиз зарур. Шу сабабли ҳам 21:00
дан 3:00 гача бўлган вақт — уйқу учун энг
яхшисидир. Хоҳласангиз, 22:00 дан 4:00
гача, 20:00 дан 2:00 гача ҳам ухлашингиз
мумкин.

Эрта уйқуга ётишнинг кучи нимада? Бош ва
мия одатда 21:00 дан 23:00 гача бўлган
оралиқда фаол дам олади. Мунтазам
равишда 23:00 дан кейин ухлашга ётадиган
одамларда интеллектуал фаоллик борган
сари сусайиб боради, лекин бу дарҳол юз
бермайди. Агар сиз ҳар куни тунги со ... Читать дальше »

Kalsiy organizm uchun juda katta
ahamiyatga ega. Suyak va tishlarning
holati, gormonlarning yetarlicha ishlab
chiqarilishi va mushaklarning holati
organizmdagi kalsiy moddasiga bevosita
bog'liqdir. Bolaning o'sayotgan
organizmi uchun esa kalsiy nihoyatda
zarur. Afsuski, bu moddaning
organizmga singishi juda qiyin bo'lgani
uchun kalsiyni qo'shimcha vitamin
tarkibida qabul qilishning foydasi juda
kam. Shuning uchun bolalar, ayollar
kalsiyga boy mahsulotlarni har kuni
iste'mol qilishlari lozim.

Birinchi o'rinda:

Danak, yong'oq va dukkakli mahsulotlar.
Sedana, bodom, loviya kalsiyga boy
bo'lib, kundalik taomnomangizda albatta
bo'lishi kerak.

Ikkinchi o'rinda:

Ko'katlar va namatak.
Bu mahsulotlar kalsiydan tashqari
boshqa vitaminlarga ham boy bo'lgani
uchun ayniqsa qish mavsumida juda
foydali bo'ladi.

Uchinchi o'rinda:

Sut va sut mahsulotlari.
Sut, yogurt, qatiq, tvorog va pishloq
kabi sut mahsulotlari har kuni
nonushtaga yeyilishi shart.
Kalsiyni tabiiy ravishda mahsulotlarda
yeyish organizmga hech qanday zarar
keltirmaydi. Lekin qo'shimcha vitamin
shaklidagi kalsiy me'yoridan ortiq
bo'lsa, buyrakda tosh hosil bo'lishiga
olib keladi.